Xét nghiệm HDL-Cholesterol đánh giá bệnh tim mạch

Xét nghiệm đo HDL-Cholesterol (High-Density Lipoprotein Cholesterol), hay còn gọi là cholesterol tốt, là một loại cholesterol giúp loại bỏ cholesterol dư thừa khỏi máu và vận chuyển chúng về gan để được phân hủy và thải ra ngoài cơ thể. Mức HDL cao giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh lý về tim mạch, vì nó ngăn ngừa sự tích tụ của cholesterol trên thành động mạch, từ đó bảo vệ động mạch khỏi tình trạng xơ vữa.

Vai trò của HDL-Cholesterol:

• HDL-C giúp loại bỏ cholesterol dư thừa khỏi máu và vận chuyển chúng về gan, quá trình này gọi là vận chuyển ngược cholesterol. Nhờ vậy, HDL giúp giảm sự hình thành các mảng xơ vữa trong động mạch.
• Bảo vệ tim mạch: Mức HDL cao có tác dụng bảo vệ chống lại bệnh tim mạch, bao gồm nhồi máu cơ tim và đột quỵ, vì nó loại bỏ cholesterol xấu và giảm tình trạng viêm trong động mạch.

Mức HDL-Cholesterol lý tưởng:

• Nam giới: HDL dưới 40 mg/dL (1.0 mmol/L) là thấp và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
• Nữ giới: HDL dưới 50 mg/dL (1.3 mmol/L) là thấp và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
• Mức HDL cao (được cho là tốt): 60 mg/dL trở lên (≥1.6 mmol/L) giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Ý nghĩa của mức HDL thấp:

1. Nguy cơ xơ vữa động mạch: Khi mức HDL thấp, cholesterol dư thừa không được vận chuyển ra khỏi máu, dễ hình thành các mảng xơ vữa trên thành động mạch, làm hẹp mạch và tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim.
2. Tăng nguy cơ bệnh tim mạch: Mức HDL thấp là một yếu tố nguy cơ cao đối với bệnh tim mạch vành, nhồi máu cơ tim, và đột quỵ.

Nguyên nhân gây mức HDL thấp:

• Lười vận động: Thiếu hoạt động thể chất có thể dẫn đến mức HDL thấp.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Tiêu thụ nhiều carbohydrate tinh chế, đường, và chất béo bão hòa có thể làm giảm HDL.
• Hút thuốc lá: Hút thuốc làm giảm mức HDL và tăng nguy cơ xơ vữa động mạch.
• Thừa cân và béo phì: Tình trạng béo phì và mỡ bụng nhiều có liên quan đến mức HDL thấp.
• Tiểu đường không kiểm soát: Bệnh nhân tiểu đường thường có mức HDL thấp.

Cách tăng mức HDL-Cholesterol:

1. Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục aerobic (chạy bộ, đi bộ nhanh, bơi lội) có thể làm tăng mức HDL. Khuyến nghị tập ít nhất 30 phút mỗi ngày.
2. Chế độ ăn uống lành mạnh:
   • Tăng cường ăn thực phẩm giàu chất béo không bão hòa như dầu olive, dầu cá, và hạt.
   • Bổ sung axit béo omega-3 từ cá béo (cá hồi, cá thu), hạt lanh và hạt chia.
   • Ăn nhiều chất xơ từ rau, trái cây, và ngũ cốc nguyên cám.
3. Giảm cân: Giảm cân, đặc biệt là giảm mỡ bụng, có thể làm tăng mức HDL.
4. Hạn chế tiêu thụ đường và carbohydrate tinh chế: Đường và tinh bột dễ dàng làm giảm mức HDL.
5. Bỏ thuốc lá: Ngừng hút thuốc có thể cải thiện mức HDL chỉ trong vài tuần.
6. Dùng thuốc: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc như niacin hoặc fibrates để tăng mức HDL.

Kết luận:

HDL-Cholesterol đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tim mạch bằng cách loại bỏ cholesterol dư thừa khỏi máu và giảm sự tích tụ của mảng xơ vữa. Để duy trì hoặc tăng mức HDL, cần có một lối sống lành mạnh bao gồm chế độ ăn uống hợp lý, tập thể dục đều đặn và không hút thuốc.