PSA toàn phần (Prostate-Specific Antigen) là một xét nghiệm máu được sử dụng để tầm soát và theo dõi ung thư tiền liệt tuyến (ung thư tuyến tiền liệt). PSA là một loại protein được sản xuất bởi các tế bào của tuyến tiền liệt, và mức PSA trong máu có thể tăng cao trong nhiều tình trạng liên quan đến tuyến tiền liệt, bao gồm viêm, phì đại lành tính, và đặc biệt là ung thư.
Vai trò của PSA trong tầm soát ung thư tuyến tiền liệt:
- Tầm soát ung thư tuyến tiền liệt:
- Xét nghiệm PSA toàn phần thường được sử dụng để tầm soát sớm ung thư tuyến tiền liệt ở những nam giới trên 50 tuổi hoặc nam giới trên 40 tuổi nếu có yếu tố nguy cơ cao, như tiền sử gia đình có người mắc bệnh.
- Mức PSA tăng có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt, mặc dù nó cũng có thể tăng trong các bệnh lý không ác tính như phì đại tuyến tiền liệt lành tính (BPH) hoặc viêm tuyến tiền liệt.
- Tầm soát sớm thông qua xét nghiệm PSA có thể giúp phát hiện ung thư tuyến tiền liệt ở giai đoạn sớm, khi bệnh dễ điều trị và có tỷ lệ sống sót cao hơn.
- Chẩn đoán và theo dõi ung thư tuyến tiền liệt:
- PSA được sử dụng để theo dõi tình trạng của bệnh nhân đã được chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt, đặc biệt là sau khi điều trị như phẫu thuật, xạ trị hoặc liệu pháp hormone. Mức PSA giảm sau điều trị là dấu hiệu của đáp ứng điều trị tốt.
- Nếu PSA tăng trở lại sau điều trị, điều này có thể là dấu hiệu của tái phát ung thư.
Giá trị tham chiếu của PSA:
- Giá trị PSA bình thường thường được cho là dưới 4 ng/mL. Tuy nhiên, mức PSA có thể thay đổi theo tuổi và tình trạng sức khỏe của mỗi người:
- Nam giới dưới 50 tuổi: PSA < 2.5 ng/mL
- Nam giới từ 50-59 tuổi: PSA < 3.5 ng/mL
- Nam giới từ 60-69 tuổi: PSA < 4.5 ng/mL
- Nam giới trên 70 tuổi: PSA < 6.5 ng/mL
- Mức PSA cao hơn bình thường có thể gợi ý về ung thư tuyến tiền liệt, nhưng cũng có thể do các bệnh lý không ác tính khác. Do đó, khi PSA tăng cao, bác sĩ có thể yêu cầu làm thêm các xét nghiệm khác như sinh thiết tuyến tiền liệt, chụp MRI, hoặc theo dõi sự thay đổi của PSA theo thời gian.
Chuẩn bị cho xét nghiệm PSA toàn phần:
- Tránh quan hệ tình dục: Quan hệ tình dục hoặc xuất tinh có thể làm tăng mức PSA tạm thời. Do đó, bạn nên tránh quan hệ tình dục trong 48 giờ trước khi thực hiện xét nghiệm.
- Tránh hoạt động mạnh: Các hoạt động như đi xe đạp hoặc các hoạt động tác động mạnh lên tuyến tiền liệt cũng có thể ảnh hưởng đến mức PSA. Hãy tránh những hoạt động này trước xét nghiệm.
- Thông báo về các loại thuốc đang dùng: Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến mức PSA, chẳng hạn như thuốc ức chế 5-alpha reductase (dùng để điều trị phì đại tuyến tiền liệt). Hãy thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc mà bạn đang dùng.
Ý nghĩa của xét nghiệm PSA:
- Mức PSA bình thường không loại trừ hoàn toàn ung thư tuyến tiền liệt, đặc biệt là ở những người có nguy cơ cao hoặc có triệu chứng nghi ngờ.
- Mức PSA tăng cao không nhất thiết chỉ ra ung thư, nhưng cần phải được đánh giá thêm qua các phương pháp khác.
- Tỷ lệ PSA tự do/PSA toàn phần: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm tỷ lệ này để giúp phân biệt ung thư với các bệnh lý lành tính của tuyến tiền liệt.
Các phương pháp bổ sung:
- Sinh thiết tuyến tiền liệt: Là phương pháp xác định chính xác nhất về chẩn đoán ung thư.
- MRI: Cung cấp hình ảnh chi tiết về tuyến tiền liệt, hỗ trợ chẩn đoán và xác định giai đoạn ung thư.
PSA là một công cụ quan trọng trong việc tầm soát và theo dõi ung thư tuyến tiền liệt,
Đánh giá
Chưa có đánh giá nào.