Xét nghiệm định lượng Cortisol máu là một xét nghiệm máu dùng để đo nồng độ hormone cortisol, do tuyến thượng thận sản xuất. Cortisol là một hormone quan trọng trong việc điều hòa quá trình trao đổi chất, hệ miễn dịch, huyết áp và phản ứng căng thẳng. Xét nghiệm này thường được sử dụng để chẩn đoán các rối loạn liên quan đến tuyến thượng thận và hệ nội tiết.
Mục đích của xét nghiệm định lượng Cortisol máu:
- Chẩn đoán hội chứng Cushing: Đây là tình trạng nồng độ cortisol quá cao, dẫn đến các triệu chứng như tăng cân, huyết áp cao, da mỏng và yếu cơ.
- Chẩn đoán suy thượng thận (bệnh Addison): Đây là tình trạng nồng độ cortisol quá thấp, gây mệt mỏi, giảm cân, huyết áp thấp và yếu ớt.
- Theo dõi các vấn đề liên quan đến stress: Cortisol tăng cao khi cơ thể phản ứng với căng thẳng, nhưng khi nồng độ cortisol cao liên tục, có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe.
- Đánh giá chức năng tuyến thượng thận: Cortisol giúp đánh giá chức năng hoạt động của tuyến thượng thận và các vấn đề liên quan đến tuyến yên, nơi điều hòa sự sản xuất cortisol.
Giá trị bình thường của Cortisol:
- Vào buổi sáng (6-8 giờ sáng): 6-23 µg/dL (vì cortisol thường cao nhất vào buổi sáng).
- Vào buổi chiều (khoảng 4-6 giờ chiều): 3-15 µg/dL (nồng độ cortisol giảm dần trong ngày).
Các yếu tố ảnh hưởng đến nồng độ Cortisol:
- Thời gian trong ngày: Nồng độ cortisol biến đổi suốt cả ngày, thường cao nhất vào buổi sáng và giảm dần vào buổi chiều và tối.
- Căng thẳng: Các tình huống căng thẳng hoặc lo lắng có thể làm tăng nồng độ cortisol tạm thời.
- Thuốc: Một số loại thuốc, đặc biệt là corticosteroids hoặc thuốc tránh thai, có thể ảnh hưởng đến nồng độ cortisol.
- Bệnh lý: Các rối loạn liên quan đến tuyến thượng thận hoặc tuyến yên có thể làm thay đổi nồng độ cortisol.
Các bước chuẩn bị cho xét nghiệm định lượng Cortisol máu:
- Thời gian lấy mẫu: Xét nghiệm cortisol máu thường được thực hiện vào buổi sáng (thường từ 6-8 giờ sáng) khi nồng độ cortisol cao nhất, hoặc có thể đo vào các thời điểm khác trong ngày tùy vào mục đích kiểm tra.
- Nhịn ăn: Không cần nhịn ăn trước khi làm xét nghiệm cortisol. Tuy nhiên, bạn nên tuân theo hướng dẫn cụ thể của bác sĩ, đặc biệt nếu bạn đang thực hiện xét nghiệm khác cùng lúc.
- Tránh căng thẳng và hoạt động mạnh: Cố gắng giữ tinh thần thoải mái và tránh hoạt động thể chất mạnh trước khi xét nghiệm, vì căng thẳng có thể làm tăng nồng độ cortisol.
Khi nào nên thực hiện xét nghiệm Cortisol?
- Khi có các triệu chứng của hội chứng Cushing (như tăng cân không kiểm soát, mỡ tập trung ở mặt và cổ, huyết áp cao).
- Khi có các triệu chứng của suy thượng thận (như mệt mỏi, huyết áp thấp, sụt cân, yếu ớt).
- Khi có các dấu hiệu liên quan đến rối loạn nội tiết, căng thẳng mãn tính, hoặc các vấn đề liên quan đến tuyến thượng thận hoặc tuyến yên.
Các yếu tố cần lưu ý:
- Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm cortisol vào nhiều thời điểm khác nhau trong ngày để đánh giá biểu đồ dao động của hormone cortisol.
- Xét nghiệm cortisol thường được kết hợp với các xét nghiệm khác, chẳng hạn như xét nghiệm kích thích ACTH (Adrenocorticotropic Hormone) để kiểm tra chức năng của tuyến thượng thận và tuyến yên.
Đánh giá
Chưa có đánh giá nào.